1. پسر بچه ۱۰ ساله ای که واکسینه نشده است با تب، بی اشتهایی و تورم دردناک یک طرفه غده پاروتید مراجعه کرده است. در معاینه، گوش به سمت خارج رانده شده است. کدام یک از یافته های زیر در مورد پاتولوژی این بیماری صحیح است؟
شرح پاسخ: بر اساس متن، درگیری پاروتید در اوریون معمولاً دو طرفه است اما شروع آن یک طرفه بوده و با فاصله ۲۴ تا ۴۸ ساعت طرف دیگر نیز درگیر میشود. ویروس از طریق راه های تنفسی وارد بدن شده، از طریق غدد لنفاوی وارد جریان خون شده (viremia) و سپس غدد بزاقی را درگیر می کند.
مسیر پاتوژنز اوریون:
2. در معاینه کودکی مشکوک به اوریون، کدام یافته در معاینه دهان، تشخیص را به نفع پاروتیدیت چرکی ناشی از استافیلوکوک و به ضرر اوریون مطرح می کند؟
شرح پاسخ: متن به صراحت تفاوت اصلی پاروتیدیت اوریون با پاروتیدیت چرکی را ذکر میکند. در پاروتیدیت چرکی (معمولاً ناشی از استاف)، با فشار بر روی غده پاروتید، چرک از مجرای آن خارج میشود. در اوریون، مجرای Stensen ممکن است ملتهب و قرمز باشد اما خروج چرک وجود ندارد.
| بیماری | یافته های کلیدی |
|---|---|
| اوریون ویروسی | عدم خروج چرک، مجرای Stensen قرمز و ملتهب، علائم سیستمیک ویروسی |
| پاروتیدیت چرکی (باکتریال) | خروج چرک از مجرا با فشار، تب بالا، معمولاً یک طرفه، درد شدید |
| سنگ بزاقی (Sialolithiasis) | درد و تورم متناوب (به خصوص حین غذا خوردن)، لمس سنگ در مجرا |
| آبسه دندانی | دندان پوسیده و خراب در معاینه، مجرای Stensen نرمال |
| آدنوپاتی | حدود مشخص در لمس (برخلاف پاروتیدیت اوریون) |
| سندرم شوگرن | خشکی دهان و چشم، تورم مزمن و راجعه، بیشتر در بزرگسالان |
3. نوجوان ۱۵ ساله ای با تشخیص اوریون از ۵ روز پیش، دچار تب بالا و درد شدید و تورم بیضه راست شده است. کدام یک از گزینه های زیر در مورد این عارضه (ارکیت) صحیح است؟
شرح پاسخ: طبق متن، ارکیت (orchitis) یک عارضه ناشایع است اما در حدود دوره بلوغ در پسران ممکن است مشاهده شود. این عارضه می تواند یک طرفه یا دو طرفه باشد. نکته مهم این است که تاکنون نازایی ناشی از این عارضه گزارش نشده است. درمان آن نیز حمایتی بوده و شامل استراحت و تجویز داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) می باشد.
ارکیت اوریونی معمولاً ۴ تا ۸ روز پس از شروع پاروتیدیت ایجاد می شود اما می تواند بدون وجود پاروتیدیت نیز رخ دهد. اگرچه آتروفی بیضه ممکن است رخ دهد، اما به دلیل ماهیت اغلب یک طرفه و حفظ عملکرد بیضه مقابل، نازایی بسیار نادر است.
4. کدام یک از عوارض بیماری اوریون، مهم و غیرقابل برگشت محسوب می شود؟
شرح پاسخ: در متن به وضوح ذکر شده است که "تمام عوارض فوق به جز کری حسی عصبی یک طرفه، برگشت پذیر هستند". همچنین اشاره شده که کری حسی-عصبی یک طرفه، شایع ترین ویروسی که باعث آن میشود اوریون است و این عارضه مهم و غیرقابل برگشت است.
اگرچه مننگوآنسفالیت شایع ترین عارضه اوریون است، اما معمولاً خوش خیم و بدون عارضه دائمی است (مگر در موارد نادر ایجاد هیدروسفالی). اما کری حسی-عصبی، هرچند ناشایع، مهم ترین عارضه غیرقابل بازگشت این بیماری است.
5. کودک ۸ ساله ای به دلیل تب، سردرد و استفراغ مراجعه کرده است. در معاینه، سفتی گردن (nuchal rigidity) دارد. سابقه ای از تورم غدد بزاقی در هفته گذشته ذکر نمی کند. در بررسی مایع مغزی-نخاعی (CSF)، لنفوسیتوز، پروتئین بالا و قند طبیعی گزارش می شود. محتمل ترین تشخیص چیست؟
شرح پاسخ: مننگوآنسفالیت شایع ترین عارضه اوریون است و میتواند قبل، همزمان یا بعد از بروز پاروتیدیت ایجاد شود. اگر قبل از پاروتیدیت رخ دهد، ممکن است با مننژیت باکتریال اشتباه شود. یافته های CSF (لنفوسیتوز، پروتئین بالا و قند نرمال یا کمی پایین) مشخصه مننژیت ویروسی (آسپتیک) است که اوریون یکی از علل شایع آن است.
| یافته CSF | مننژیت باکتریال | مننژیت ویروسی (اوریون) |
|---|---|---|
| ظاهر | کدر، چرکی | شفاف (گاهی کدر در اوریون) |
| WBC | بسیار بالا (نوتروفیل غالب) | بالا نیست (لنفوسیت غالب از ابتدا) |
| پروتئین | بالا | بالا |
| گلوکز | پایین | نرمال (گاهی پایین در اوریون) |
6. یک خانم باردار واکسینه نشده در سه ماهه اول بارداری با فرزند خود که مبتلا به اوریون است تماس داشته است. در صورت ابتلای مادر، محتمل ترین پیامد برای جنین چیست؟
شرح پاسخ: بر اساس متن، "اگر خانم باردار برای اولین بار مبتلا شود ممکن است باعث سقط جنین شود اما عارضه یا آنومالی ای برای جنین گزارش نشده است". بنابراین، ریسک اصلی در سه ماهه اول، سقط جنین است نه ناهنجاری های مادرزادی.
برخلاف ویروس روبلا (سرخجه) که عامل اصلی سندرم سرخجه مادرزادی با عوارض شدید (قلبی، چشمی، شنوایی) است، ویروس اوریون تراتوژن شناخته نمی شود.
7. در مورد واکسن اوریون (MMR)، کدام گزینه صحیح است؟
شرح پاسخ: متن به وضوح بیان میکند که واکسن MMR یک واکسن "ویروس زنده ضعیف شده" است و برای خانم های باردار و افراد با نقص ایمنی منع مصرف دارد. همچنین ذکر شده است که پاروتیدیت و تب low grade ناشی از واکسن، قابل سرایت نیست. برنامه واکسیناسیون کشوری نیز ۱۲ و ۱۸ ماهگی است.
8. کودک ۶ ساله ای با تورم غده پاروتید مراجعه کرده است. در معاینه، غده به سمت پایین تا روی گردن گسترش یافته و حدود آن در لمس به خوبی مشخص نیست. این نما با کدام گزینه بهتر توصیف می شود؟
شرح پاسخ: متن توضیح می دهد که غده پاروتید به دلیل وجود استخوان زایگوماتیک (zygomatic) از بالا نمی تواند گسترش یابد، اما به سمت پایین و خارج رشد میکند و میتواند تمام گردن را درگیر کند و به آن "حالت استوانه ای" بدهد. همچنین ذکر شده که برخلاف آدنوپاتی ها، در لمس پاروتیدیت اوریون نمی توان اندازه و حدود آن را مشخص کرد.
9. کدام یک از ویروس های زیر در تشخیص افتراقی پاروتیدیت حاد قرار نمی گیرد؟
شرح پاسخ: در صفحه اول متن به صراحت ذکر شده است: "سایر ویروسها، از جمله پارا آنفولانزا، کوکساکی ویروس (Coxsackie) و کرونا نیز میتوانند پاروتیدیت ایجاد کنند و در تشخیص افتراقی آن قرار میگیرند". ویروس واریسلا زوستر (عامل آبله مرغان و زونا) به عنوان یکی از علل شایع پاروتیدیت ذکر نشده است.
علل ویروسی پاروتیدیت:
10. در مورد اپیدمیولوژی اوریون، کدام گزینه صحیح است؟
شرح پاسخ: متن اشاره میکند که "هر دو جنس به طور مساوی در معرض ابتلا قرار دارند اما عوارض در پسران شایع تر است"، "دوره کمون بیماری ۲ تا ۳ هفته است" و "فصل شایع آن انتهای زمستان و ابتدای بهار است". همچنین دوره واگیری از ۴ تا ۵ روز قبل از بروز پاروتیدیت شروع می شود.
11. کودک مبتلا به اوریون با درد شدید اپی گاستر که به پشت تیر می کشد، تهوع و استفراغ مراجعه کرده است. کدام تست تشخیصی برای این عارضه ارجح است؟
شرح پاسخ: این علائم مطرح کننده پانکراتیت، یکی از عوارض اوریون است. در متن ذکر شده که "تست تشخیصی برای این عارضه، اندازه گیری لیپاز سرم است". چون در خود پاروتیدیت اوریون نیز آمیلاز بزاقی افزایش می یابد، آمیلاز سرم برای تشخیص پانکراتیت اختصاصی نیست و لیپاز ارجح است.
12. درمان توصیه شده برای کودک ۷ ساله ای که مبتلا به اوریون بدون عارضه است، کدام است؟
شرح پاسخ: متن به صراحت بیان میکند "درمانی برای اوریون وجود ندارد و استفاده از آنتی ویروس نیز توصیه نشده است. درمان به صورت نگهدارنده و علامتی است". محدودیت غذایی نیز لازم نیست مگر اینکه کودک به علت تریسموس نتواند غذای جامد بخورد.
درمان حمایتی اوریون شامل:
13. مجرای بزاقی پاروتید (Stensen) به کدام ناحیه در حفره دهان باز می شود؟
شرح پاسخ: در صفحه سوم متن به وضوح آمده است: "این مجرا در موازات دومین دندان مولار فوقانی باز میشود".
14. کودک مبتلا به اوریون است. کدام یک از غدد بزاقی به طور شایع تری درگیر می شود؟
شرح پاسخ: متن بیان میکند که ارگان هدف اصلی این ویروس غدد بزاقی، "به خصوص غده پاروتید" است و "پاروتیدیت شایع است به طوری که ۷۵ تا ۸۰ درصد موارد را درگیر میکند". درگیری غده زیر فکی در ۱۰ تا ۱۵ درصد و غده زیر زبانی در ۵ درصد موارد رخ می دهد.
غده پاروتید بزرگترین غده بزاقی است و به همین دلیل التهاب آن (پاروتیدیت) بارزترین تظاهر بالینی بیماری اوریون است.
15. کدام یک از یافته های زیر در مننگوآنسفالیت ناشی از اوریون محتمل تر است؟
شرح پاسخ: بر اساس متن، در مننگوآنسفالیت اوریون، برتری با لنفوسیت است ("در اوریون از ابتدا لنفوسیت بالا است"). همچنین ذکر شده که مقدار گلوکز ممکن است پایین باشد و پروتئین بالا برود. رنگ CSF نیز میتواند شفاف یا کدر باشد. این پروفایل با مننژیت ویروسی تطابق دارد.
یکی از ویژگی های خاص مننژیت اوریون، احتمال هیپوگلیکوراشیا (کاهش قند CSF) است که میتواند آن را با مننژیت باکتریال یا سلی اشتباه گرفت. اما تفاوت اصلی، غلبه لنفوسیتی در اوریون است.
16. یک نوجوان ۱۶ ساله با اوریون دچار تاکی کاردی نامتناسب با تب میشود. این یافته میتواند اولین علامت کدام عارضه باشد؟
شرح پاسخ: در صفحه ششم متن آمده است: "میوکاردیت نیز ممکن است مشاهده شود. اولین علامت میوکاردیت، تاکی کاردی (tachycardia) است".
درگیری قلبی در اوریون نادر است اما می تواند به شکل میوکاردیت یا پریکاردیت بروز کند. تغییرات نوار قلب (ECG) مانند دپرسیون قطعه ST و پهن شدن کمپلکس QRS ممکن است دیده شود. این عارضه معمولاً خود محدود شونده است.
17. کدام گزینه به بهترین نحو، دوره واگیری (سرایت) بیماری اوریون را توصیف می کند؟
شرح پاسخ: متن در دو قسمت به این موضوع اشاره کرده است. یک بار "قابلیت سرایت از ۵ روز قبل و ۳ روز بعد از پاروتیدیت" و بار دیگر "ویروس ۴ تا ۵ روز قبل از بروز پاروتیدیت و ۳ روز پس از رفع آن مسری است". گزینه (ج) بهترین توصیف را ارائه می دهد.
به دلیل وجود دوره واگیری قبل از بروز علائم بالینی (تورم پاروتید)، کنترل انتقال بیماری در جامعه دشوار است. ایزوله کردن بیماران به مدت حدود ۵ روز پس از شروع علائم توصیه می شود.
18. اگر کودکی چندین بار دچار اپیزودهای پاروتیدیت شود، کدام تشخیص افتراقی باید مد نظر قرار گیرد؟
شرح پاسخ: متن اشاره میکند که ابتلا به اوریون ایمنی دائمی ایجاد میکند و اگر کودکی چندین بار دچار پاروتیدیت شود، باید به ویروسهای فوق الذکر [پاراآنفولانزا، کوکساکی و ...] مشکوک شد". ویروس اوریون تنها یک سروتایپ دارد، بنابراین عفونت مجدد با آن رخ نمی دهد.
علل پاروتیدیت راجعه در کودکان:
19. کدام یک از عوارض چشمی زیر در اوریون ممکن است دیده شود؟
شرح پاسخ: در صفحه هفتم به صراحت ذکر شده است: "عارضه چشمی به صورت درگیری غدد اشکی (dacryoadenitis) و نوریت بینایی (optic neuritis) به صورت افت ناگهانی بینایی... مشاهده میشود".
20. چرا در تشخیص پانکراتیت ناشی از اوریون، اندازه گیری لیپاز بر آمیلاز ارجحیت دارد؟
شرح پاسخ: در اوریون، به دلیل التهاب غدد بزاقی (پاروتید)، سطح آمیلاز سرم که از این غدد ترشح می شود، بالا می رود (هایپرآمیلازمی بزاقی). بنابراین، اگر پانکراتیت هم رخ دهد، تفکیک منشأ آمیلاز (بزاقی یا پانکراتیک) دشوار است. لیپاز به طور اختصاصی تری از پانکراس ترشح میشود و شاخص بهتری برای پانکراتیت در این شرایط است. متن نیز به این موضوع اشاره دارد که "آمیلاز به خودی خود در پاروتیدیت یافته است".
21. در صورت عدم تزریق دوز دوم واکسن MMR در ۱۸ ماهگی، بهترین زمان برای تزریق آن چه موقع است؟
شرح پاسخ: متن به وضوح بیان میکند: "اگر در ۱۸ ماهگی واکسن تزریق نشود، باید در ۴ تا ۶ سالگی واکسن دریافت کند". این دوز به عنوان دوز یادآور (booster) قبل از ورود به مدرسه عمل می کند.
برنامه ایمن سازی کشوری برای اطمینان از پوشش حداکثری و جلوگیری از شیوع بیماری در مدارس، این بازه زمانی را برای دوز یادآور در نظر گرفته است.
22. خوردن غذاهای ترش در کودک مبتلا به اوریون باعث تشدید کدام علامت می شود؟
شرح پاسخ: در صفحه دوم آمده است: "همچنین خوردن غذاهای ترش که باعث تحریک ترشح بزاق میشود، میتواند ایجاد درد در ناحیه بناگوش کند". تحریک غده ملتهب برای ترشح بزاق، باعث کشیدگی کپسول آن و ایجاد درد می شود.
به همین دلیل، یکی از توصیه های تغذیه ای در اوریون، پرهیز از مواد اسیدی و ترش مانند آب پرتقال، لیمو و لواشک است و در عوض مصرف غذاهای نرم و غیرمحرک توصیه می شود.
23. یک کودک ۴ ساله با تورم دوطرفه پاروتید مراجعه کرده است. در معاینه، حدود تورم در لمس کاملاً مشخص و قابل تعریف است. این یافته کدام تشخیص افتراقی را محتمل تر می سازد؟
شرح پاسخ: متن به تفاوت معاینه پاروتیدیت اوریون و آدنوپاتی اشاره میکند: "در معاینه پاروتید، برخلاف آدنوپاتی ها، در لمس نمیتوان اندازه و حدود آن را مشخص کرد". بنابراین، وجود حدود مشخص به نفع آدنوپاتی است.
در لنفادنوپاتی، غدد لنفاوی (مثلاً پره اوریکولار یا ساب مندیبولار) بزرگ میشوند که می توانند با تورم غده بزاقی اشتباه شوند. اما غدد لنفاوی معمولاً حدود مشخص تر و قوام سفت تری دارند.
24. مننگوآنسفالیت اوریون در ۱ تا ۲ درصد موارد میتواند از طریق ایجاد فیبروز در کدام ساختار، منجر به هیدروسفالی شود؟
شرح پاسخ: در صفحه ششم به طور مشخص ذکر شده است: "...حدود یک تا دو درصد با ایجاد فیبروز Sylvian Aqueduct میتواند باعث هیدروسفالی شود".
قنات سیلوین (Aqueduct of Sylvius) یک کانال باریک در مغز میانی است که بطن سوم را به بطن چهارم متصل می کند. انسداد این قنات (aqueductal stenosis) مانع از جریان طبیعی مایع مغزی-نخاعی (CSF) شده و باعث تجمع آن در بطن های بالایی و ایجاد هیدروسفالی غیرارتباطی (non-communicating hydrocephalus) می شود.
25. درگیری کدام یک از مفاصل در آرتریت ناشی از اوریون شایع تر است؟
شرح پاسخ: در هر دو صفحه ۳ و ۶ به این عارضه اشاره شده است. در صفحه ۳ آمده: "درگیری مفاصل بزرگ مانند زانو" و در صفحه ۶ نیز ذکر شده: "آرتریت در بیماران، میتواند مفاصل بزرگ مانند زانو را درگیر کند".
آرتریت اوریونی معمولاً یک پلی آرتریت مهاجر در مفاصل بزرگ (زانو، ران، مچ) است که در مردان جوان شایع تر بوده و حدود ۲ هفته پس از شروع پاروتیدیت رخ می دهد. این عارضه نیز خود محدود شونده است.
26. ویروس اوریون از کدام خانواده ویروسی است و چند سروتایپ شناخته شده دارد؟
شرح پاسخ: در صفحه اول متن آمده است: "این ویروس از خانواده Paramyxoviridae است و تنها یک سروتایپ برای آن شناخته شده است".
وجود تنها یک سروتایپ، دلیل مهمی برای موفقیت واکسن و ایجاد ایمنی دائمی پس از ابتلا به بیماری است. ویروس های دیگر این خانواده شامل ویروس سرخک، پاراآنفولانزا و ویروس سن سیشیال تنفسی (RSV) هستند.
27. در اپیدمیولوژی اوریون، کدام گروه سنی بیشتر درگیر می شود؟
شرح پاسخ: متن اشاره میکند: "معمولاً کودکان زیر ۱۵ سال را درگیر میکند". با انجام واکسیناسیون، سن ابتلا در جوامعی که پوشش کاملی ندارند، به سمت نوجوانان و جوانان شیفت پیدا کرده است.
ابتلا در سنین بالاتر (پس از بلوغ) با ریسک بالاتر عوارضی مانند ارکیت و اووفوریت همراه است.
28. حداقل دوره قرنطینه توصیه شده برای فرد مبتلا به اوریون چقدر است؟
شرح پاسخ: در صفحه دوم آمده است: "دوره پاروتیدیت معمولاً یک هفته است و بنابراین حداقل فرد باید حدود ۱۰ روز قرنطینه شود". این زمان برای پوشش کامل دوره واگیری پس از شروع علائم در نظر گرفته شده است.
مراکز کنترل بیماری (CDC) توصیه به ایزوله کردن بیمار به مدت ۵ روز پس از شروع پاروتیدیت میکنند. متن ایرانی دوره طولانی تری را پیشنهاد داده است.
29. کدام گزینه در مورد درگیری تخمدان ها (اووفوریت) در دختران مبتلا به اوریون صحیح است؟
شرح پاسخ: متن به وضوح بیان میکند: "در دختران، درگیری تخمدانها بسیار نادر است و تاکنون نازایی ناشی از این عارضه نیز گزارش نشده است".
اووفوریت (Oophoritis) میتواند باعث درد زیر شکم، تب و تهوع شود. به دلیل نادر بودن، معمولاً در تشخیص های افتراقی درد حاد شکم در دختران مبتلا به اوریون قرار نمی گیرد.
30. افزایش کدام یک از شاخص های آزمایشگاهی، اگرچه غیراختصاصی است، میتواند در تشخیص اوریون کمک کننده باشد؟
شرح پاسخ: در صفحه چهارم آمده است: "اندازه گیری آمیلاز سرم که ممکن است افزایش یافته باشد نیز کمک کننده است". این افزایش به دلیل التهاب غدد بزاقی رخ می دهد.
افزایش آمیلاز در اوریون بسیار شایع است (در حدود ۷۰% بیماران) حتی در غیاب پاروتیدیت بالینی. این یافته می تواند به تایید ماهیت ویروسی التهاب غده بزاقی کمک کند.
31. کدام یک از روش های انتقال، راه اصلی سرایت ویروس اوریون نیست؟
شرح پاسخ: متن راه های انتقال را "تنفس (به ویژه بزاق و ترشحات تنفسی)، تماس مستقیم، و تماس با سطوح آلوده یا اشیاء آلوده" (fomites) ذکر کرده است. انتقال از طریق آب و غذا (Fecal-oral route) راه انتقال اوریون نیست.
راه اصلی انتقال، قطرات تنفسی (droplet transmission) است، مشابه ویروس های سرماخوردگی و آنفولانزا.
32. در اوریون، تریسموس (Trismus) یا قفل شدن فک به چه علتی رخ می دهد؟
شرح پاسخ: اگرچه متن مستقیماً مکانیسم تریسموس را شرح نداده، اما با اشاره به درد هنگام جویدن و محدودیت در خوردن غذای جامد، علت آن را به درد و التهاب موضعی مرتبط میداند. تریسموس در پاروتیدیت به دلیل اسپاسم واکنشی عضلات ماستر و پتریگوئید به علت درد و التهاب در ناحیه مجاور (غده پاروتید) رخ می دهد.
تریسموس می تواند یکی از علائم عفونت های فضای عمقی گردن یا عفونت های دندانی نیز باشد، بنابراین در تشخیص افتراقی باید مد نظر قرار گیرد.
33. در مننگوآنسفالیت ویروسی به طور کلی، ممکن است در ساعات اولیه کدام سلول در مایع CSF غالب باشد که بعداً شیفت پیدا می کند؟
شرح پاسخ: متن در مقایسه مننژیت ها اشاره می کند: "در بعضی موارد مننگوآنسفالیت ویروسی، PMN ممکن است ابتدا بالا باشد و بعد به لنفوسیت شیفت پیدا کند؛ در حالی که در اوریون از ابتدا لنفوسیت بالا است". این یک نکته مهم در افتراق انواع مننژیت ویروسی است.
این پدیده (شیفت از PMN به لنفوسیت) به خصوص در مننژیت ناشی از انتروویروس ها دیده میشود. اما مشخصه مننژیت اوریون، پلئوسیتوز لنفوسیتی از همان ابتدای بیماری است.
34. کدام واکسن به صورت تزریقی برای پیشگیری از اوریون استفاده می شود؟
شرح پاسخ: متن در چندین قسمت به وضوح ذکر میکند که پیشگیری از اوریون از طریق واکسن MMR (سرخک، اوریون، سرخجه) انجام می شود.
حرف M دوم در MMR مخفف Mumps (اوریون) است.
35. بیمار مبتلا به اوریون ممکن است دچار آرتریت شود. مدت زمان این عارضه معمولاً چقدر است؟
شرح پاسخ: در صفحه ششم آمده است: "مدت زمان آن [آرتریت] از چند روز تا ۳ ماه متغیر است".
آرتریت اوریونی یک آرتریت غیرچرکی و واکنشی است که معمولاً بدون به جا گذاشتن آسیب دائمی به مفصل، بهبود می یابد.
36. یک کودک پس از دریافت واکسن MMR دچار تب خفیف و تورم خفیف پاروتید می شود. توصیه صحیح به والدین چیست؟
شرح پاسخ: متن در انتهای صفحه هفتم می گوید: "پس از دریافت واکسن MMR، ممکن است پاروتیدیت و تب low grade ایجاد شود، اما این اوریون ناشی از واکسن قابل سرایت نیست".
این عارضه که به آن "اوریون واکسن" می گویند، به دلیل تکثیر ویروس ضعیف شده واکسن رخ می دهد و یک واکنش طبیعی و خفیف سیستم ایمنی است.
37. تفاوت اصلی بین درگیری غدد بزاقی در اوریون و سنگ بزاقی (Sialolithiasis) چیست؟
شرح پاسخ: متن در بخش تشخیص های افتراقی ذکر می کند: "سنگهای بزاقی، بیشتر در بزرگسالان و دیابتی ها و افراد دهیدراته دیده میشود". درد در سنگ بزاقی به صورت کولیکی و حین غذا خوردن است، در حالی که در اوریون درد مداوم تر است.
در سنگ بزاقی، انسداد مجرا باعث تورم و درد ناگهانی غده هنگام تحریک ترشح بزاق (مثلاً با فکر کردن به غذا یا خوردن) می شود.
38. اگر کودکی با پاروتیدیت مراجعه کند و در بررسی های بیشتر، توموری مانند لنفوم یا لوسمی تشخیص داده شود، کدام یافته بالینی می تواند از ابتدا شک تشخیصی را به این سمت ببرد؟
شرح پاسخ: متن به تومورها (لنفوم، آدنوکارسینوم، لوسمی) به عنوان تشخیص افتراقی اشاره می کند. مشخصه تومورها معمولاً یک توده سفت، بدون درد (در مراحل اولیه) و با رشد پیشرونده است، برخلاف پاروتیدیت عفونی که حاد، دردناک و همراه با علائم التهابی است.
وجود لنفادنوپاتی در سایر نواحی، هپاتواسپلنومگالی، یا علائم سیستمیک مانند کاهش وزن و تعریق شبانه، شک به بدخیمی را تقویت می کند.
39. احتمال ابتلا به مننگوآنسفالیت اوریونی در دو جنس چگونه است؟
شرح پاسخ: در صفحه ششم به طور مشخص آمده است: "احتمال ابتلا به مننگوآنسفالیت اوریونی در دو جنس برابر است".
این برخلاف عوارض دیگر مانند ارکیت است که مختص جنس مذکر است. به طور کلی، خود بیماری اوریون عوارض بیشتری در پسران دارد، اما ریسک مننگوآنسفالیت برای هر دو جنس یکسان است.
40. در معاینه کودکی با اوریون، چرا لاله گوش به سمت خارج رانده می شود؟
شرح پاسخ: در صفحه دوم توضیح داده شده است: "زمانی که پاروتید درگیر میشود، گوش به سمت خارج رانده میشود، زیرا فضای بین استخوان مندیبول و تامپورال را پر میکند".
این یکی از علائم کلاسیک و مشخصه پاروتیدیت است که به افتراق آن از سایر علل تورم در ناحیه صورت و گردن کمک می کند.
41. کدام گزینه در مورد تشخیص سرولوژیک اوریون صحیح است؟
شرح پاسخ: متن به استفاده از سرولوژی اشاره میکند و تصویری از "↑IgM, IgG" را نشان می دهد. در عفونت های حاد ویروسی، ظهور IgM یا افزایش قابل توجه (معمولاً ۴ برابر) در تیتر IgG بین نمونه اولیه (فاز حاد) و نمونه ثانویه (فاز نقاهت، ۲ تا ۴ هفته بعد) نشان دهنده عفونت اخیر است.
42. درگیری همزمان بیضه و اپیدیدیم در اوریون چه نامیده می شود؟
شرح پاسخ: متن به بروز "اورکیت (orchitis) تنها، اپیدیدیمیت (epididymitis) تنها یا هر دو به طور همزمان" اشاره می کند. حالت همزمان، اپیدیدیمو-ارکیت نامیده می شود.
اپیدیدیم لوله ای است که در پشت بیضه قرار دارد. التهاب آن (اپیدیدیمیت) نیز باعث درد و تورم کیسه بیضه می شود. افتراق بالینی آن از ارکیت منفرد گاهی دشوار است.
43. کدام یافته در مورد مایع مغزی-نخاعی (CSF) در مننگوآنسفالیت اوریونی، آن را از اکثر مننژیت های ویروسی دیگر متمایز می کند و میتواند باعث اشتباه تشخیصی با مننژیت باکتریال شود؟
شرح پاسخ: در متن و همچنین در حاشیه نویسی های صفحه ۵ به این نکته تاکید شده است: "در مننگوآنسفالیت اوریونی افت قند + از همان ابتدا | لنفوسیت + ممکن است کدر باشد". افت قند (هیپوگلیکوراشیا) یک یافته کلاسیک برای مننژیت باکتریال است، اما در اوریون و چند عفونت دیگر (مانند سل و قارچی) نیز دیده میشود و میتواند باعث گمراهی تشخیصی گردد.
مکانیسم افت قند در مننژیت اوریون به خوبی مشخص نیست اما ممکن است به دلیل اختلال در انتقال گلوکز به داخل CSF یا افزایش مصرف آن توسط سلول های التهابی باشد.
44. بر اساس متن، تا قبل از واکسیناسیون گسترده با MMR، اوریون شایع ترین علت کدام بیماری در ایران بود؟
شرح پاسخ: در صفحه پنجم به وضوح ذکر شده است: "تا قبل از وجود واکسن MMR، اوریون شایع ترین علت مننگوآنسفالیت در ایران بود".
این نشان دهنده اهمیت و تاثیر بالای برنامه واکسیناسیون کشوری در کاهش بار بیماری های عفونی و عوارض شدید آنها در جامعه است.
45. سایر علائم سیستمیک که ممکن است همراه با اوریون دیده شوند کدامند؟
شرح پاسخ: در صفحه سوم، بخش "سایر علائم" آمده است: "سردرد، علائم کوریزا، علائم سیستمیک مانند تب مختصر، آرتریت و درگیری مفاصل بزرگ مانند زانو و راش در بعضی موارد".
وجود این علائم غیراختصاصی ویروسی، به خصوص در فاز پرودرومال (قبل از شروع پاروتیدیت)، تشخیص را در مراحل اولیه دشوار می کند.
46. درگیری کدام یک از غدد بزاقی در اوریون کمترین شیوع را دارد؟
شرح پاسخ: متن درصد شیوع درگیری غدد را مشخص کرده است: پاروتید (۷۵-۸۰٪)، زیر فکی (۱۰-۱۵٪) و زیر زبانی (۵٪). بنابراین غده زیر زبانی کمترین میزان درگیری را دارد.
به دلیل اندازه کوچک و موقعیت عمقی تر غده زیر زبانی، تورم آن ممکن است از نظر بالینی کمتر مشهود باشد.
47. در یک بیمار مبتلا به اوریون، شکایت از "افت ناگهانی بینایی" مطرح کننده کدام عارضه است؟
شرح پاسخ: در صفحه ۷ به طور مشخص آمده که نوریت بینایی (optic neuritis) به صورت "افت ناگهانی بینایی" تظاهر می کند. داکریوآدنیت التهاب غده اشکی است و با تورم پلک تظاهر می کند نه افت دید.
هرگونه شکایت از کاهش دید در بیمار مبتلا به اوریون باید جدی گرفته شده و نیازمند مشاوره فوری چشم پزشکی است.
48. پروگنوز یا پیش آگهی کلی بیماری اوریون و عوارض آن چگونه است؟
شرح پاسخ: در صفحه هفتم آمده است: "پروگنوز این بیماری خوب است و اگر خانم باردار برای اولین بار مبتلا شود ممکن است باعث سقط جنین شود". همچنین تاکید شده که تمام عوارض به جز کری حسی-عصبی برگشت پذیر هستند.
اوریون یک بیماری خود محدود شونده است و با وجود عوارض متعدد، در اکثریت قریب به اتفاق موارد بهبودی کامل حاصل می شود.
49. از کدام یک از نمونه های زیر میتوان برای کشت ویروس اوریون استفاده کرد؟
شرح پاسخ: در صفحه چهارم در بخش تشخیص آمده است: "از بزاق، مایع مغزی-نخاعی (CSF)، خون و ادرار برای کشت ویروس میتوان استفاده کرد".
کشت ویروس یک روش تشخیصی قطعی است اما به دلیل زمان بر بودن و نیاز به امکانات تخصصی، معمولاً در کارهای تحقیقاتی یا موارد تشخیصی بسیار پیچیده انجام میشود و در بالین روتین کاربرد ندارد. تشخیص معمولاً بالینی و با کمک سرولوژی است.
50. کدام گزینه به بهترین شکل، ظاهر و یافته های مجرای Stensen در اوریون را توصیف می کند؟
شرح پاسخ: در صفحه سوم ذکر شده است: "مجرای بزاقی پاروتید به نام... Stensen در اوریون به اندازه یک تا دو میلیمتر ملتهب و قرمز میشود". این یافته به "Papillitis" یا التهاب پاپیلای مجرای استنسن معروف است.